Τοποθεσία
Το Αλεθρικό , χωριό της επαρχίας Λάρνακας, βρίσκεται σε προνομιακή θέση ανάμεσα σε τρεις επαρχίες. Βρίσκεται 15 λεπτά από τη Λάρνακα, 30 λεπτά από τη Λευκωσία και Λεμεσό αντίστοιχα.
Το Αλεθρικό βρίσκεται σε ένα καταπράσινο Λεκανοπέδιο με φόντο το Σταυροβούνι. Το χωριό το διασχίζει ο ποταμός Πούζης ο οποίος πηγάζει από το Σταυροβούνι.
Το Αλεθρικό περιβάλλεται από πολλές οροσειρές. Στα Ανατολικά βρίσκονται τα Κάτω Όρη, στα Βόρεια τα Απάνω Όρη, Δυτικά η Ασπρόπετρα και η Αθκιακόμουττη και Νότια ο Πουπές.
Το Αλεθρικό έχει γύρω στα 119 τοπονύμια. Στις περισσότερες από τις περιοχές αυτές ευδοκιμεί το κυνηγετικό θήραμα και πολλές περιοχές προσφέρονται για κυνηγετικές εξορμήσεις.
Το Αλεθρικό περιβάλλεται και συνορεύει με πολλά χωριά της Λάρνακας όπου και διατηρούνται φιλικές και πολλές φορές συγγενικές σχέσεις ανάμεσα στους κατοίκους. Τα χωριά αυτά είναι:
-Νότια βρίσκεται η Απλάντα, το Κιβισίλι και η Αναφωτία,
-Βόρεια τα Κλαβδιά
-Βορειοδυτικά οι Αγγλισίδες
-Ανατολικά η Τερσεφάνου
Ονομασία
Υπάρχουν πολλές εκδοχές από που πήρε το Αλεθρικό το όνομα του. Η πρώτη εκδοχή είναι ότι πήρε το όνομα του από ένα φεουδάρχη με πολλά τσιφλίκια όπου εργάζονταν κοντά του οι πρόγονοι των σημερινών κατοίκων του Αλεθρικού. Η επικρατέστερη όμως εκδοχή είναι ότι το χωριό πήρε το όνομα του από τους πολλούς αλευρόμυλους που υπήρχαν και οι κάτοικοι άλεθαν το σιτάρι για να το κάνουν αλεύρι. Συγκεκριμένα στο Αλεθρικό υπήρχαν μέχρι το 1950 έξι αλευρόμυλοι. Σήμερα διατηρούνται τα ερείπια μερικών.
Ιστορία
Η ιστορία του Αλεθρικού χρονολογείται από το 900πΧ από κτερίσματα που βρέθηκαν σε ανασκαφές στην περιοχή. Στο χωριό διασώζονται Ενετικά κατάλοιπα όπως η Βρύση των Ενετών, το πέτρινο γεφύρι, έργα που αναστηλώνονται το τελευταίο διάστημα με πρωτοβουλία του Κοινοτικού Συμβουλίου, το υδραγωγείο που βρίσκεται κάτω από το παλιό δημοτικό σχολείο και το “Λαούμι” στο οποίο οι Ενετοί είχαν φτιάξει ένα είδος φράγματος.
Αλλά το Αλεθρικό έχει να παρουσιάσει και πλούσια σύγχρονη ιστορία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τέσσερα παλικάρια πολέμησαν στο πλευρό των Άγγλων τα Γερμανικά στρατεύματα.
Αργότερα έδωσαν δυναμικά το παρόν τους οι νεαροί Αλεθρικιώτες και στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955 -1959 κατά των Άγγλων κατακτητών. Όπως οι ίδιοι αγωνιστές δήλωσαν την περίοδο εκείνη δεν σκέπτονταν τίποτα, παρά μόνο τον αγώνα. Αρκετοί έλαβαν μέρος στον αγώνα του 1955 -1959. Κάποιοι εντάχθηκαν στους κόλπους της ΕΟΚΑ και από την πρώτη μέρα της ορκωμοσίας τους ύψωσαν την Ελληνική σημαία στο δημοτικό σχολείο του χωριού, κάποιοι αιχμαλωτιστήκαν και βασανίστηκαν από τους Άγγλους και αρκετοί έκρυβαν άλλους καταζητούμενους αγωνιστές στα σπίτια τους βάζοντας σε κίνδυνο τις ίδιες τους τις οικογένειες.
Αλλά και το 1974 κάποιοι πολέμησαν τις ορδές του Αττίλα όπου αιχμαλωτίστηκαν από τα Τουρκικά στρατεύματα και μετά απελευθερώθηκαν.
Παλαιό Γεφύρι
Κατά τον 19ο αιώνα στην κοινότητα υπήρχαν αξιόλογα κτίσματα όπως η εξοχική κατοικία του Αυστριακού προξένου (Τζέφρυ 1918), το κονάκι του Ζεκκή Πασιά, ο αστυνομικός σταθμός της ευρύτερης περιοχής και το αρχαίο γεφύρι που βρίσκεται στον δρόμο Αλεθρικού - Απλάντας.
Η παραδοσιακή γέφυρα του Αλεθρικού βρίσκεται νότια της κοινότητας, σε απόσταση μόλις 100 μέτρων από τα πρώτα σπίτια του πυρήνα του χωριού. Περνάει πάνω από τον ποταμό Πούζη που πηγάζει από το Σταυροβούνι. Για αιώνες εξυπηρετούσε τις ανάγκες διακίνησης των κατοίκων του προς τα νότια μέχρι τη δεκαετία του 1890. Αργότερα κατεσκευάστηκε παράλληλα με το γεφύρι νέα σύγχρονη γέφυρα. Το γεφύρι αποτέλεσε σημαντικό μέρος της ζωής των παλαιών κατοίκων της κοινότητας αφού συνέδεε τις κοινότητες Αλεθρικού - Απλάντας - Αναφωτίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι παλιοί κάτοικοι της κοινότητας, χώριζε το χωριό σε Κάτω και Πάνω Αλεθρικό. Δηλαδή στην περιοχή όπου ζούσαν οι προύχοντες της κοινότητας στην πάνω πλευρά του ποταμού και το μέρος όπου διέμενε η χαμηλότερα κοινωνική τάξη - εκεί που βρίσκεται η κοινότητα σήμερα.
Ειδικότερες αναφορές για γεφυρι του ποταμού Πούζη υπάρχουν και στη νεότερη ιστορία της περιοχής που συσχετίζουν το γεφύρι με τον Αιγύπριο Ζέκκη Πασιά, ο οποίος ήταν σημαντικός παράγοντας της κοινωνικής ζωής της Λάρνακας στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα. Ο Ζέκκη Πασιά διατηρούσε την κατοικία του, το “κονάκι” του όπως αναφέρουν οι παλαιότεροι , σε μόλο που βρίσκεται απέναντι της σημερινής κοινότητας. Εκεί συγκεντρώνονταν διάφοροι σημαντικοί παράγοντες της εποχής εκείνης. Λόγω της σημασίας του γεφυριού αυτού, ο Ζέκκη Πασιά, κατέβαλε τις δαπάνες που χρειαζόταν για την εκτέλεση συντήρησης, επιδιόρθωσης και διαπλάτυνσης του για να διευκολύνονται οι άνθρωποι και οι μεταφορές των προϊόντων από και προς την κατοικία του. Η σημαντικότητα του Ζέκκη Πασιά και της οικογένειας του στο Αλεθρικό, ως μέλους ευρύτερης κοινωνίας της εποχής επιβεβαιώνεται και από απόκομμα εφημερίδας του 1930 στο οποίο αναφέρεται ότι παρευρέθηκε μαζί με άλλους σημαντικούς αξιωματούχους της εποχής σε τελετή κατάθεσης του θεμέλιου λίοθου της εκκλησίας της κοινότητας από τον ευεργέτη κ. Κωστή Γ, Έλληνα και που όπως είναι γνωστό αυτό έγινε τη δεκαετία του 1930.
Το γεφύρι αποτελεί μέρος της παραδοσιακής κληρονομιάς της κοινότητας. Η κατασκευή του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για αυτό γίνονται έργα προς συντήρηση του, για να παραμείνει ως ιστορικό σημείο αναφοράς για την κοινότητα του Αλεθρικού. Πρόκειται για πέτρινο κτίσμα μήκους 30 μέτρων το οποίο αποτελείται από τρεις καμάρες που έχουν διαφορετική έκταση ανοίγματος που κυμαίνεται από 3 εώς 5 μέτρα.
Η γέφυρα είναι κατασκευασμένη από πέτρα της περιοχής. Υπάρχουν τρεις αψίδες, δύο από αυτές στη στάθμη της κοίτης τουυ ποταμού και η τρίτη στο ενδιάμεσο επίπεδο. Η πέτρα είναι ακανόνιστου σχήματος και μεγέθους και κατασκευασμένη επίσης σε ακανόνιστο σχηματισμό. Στις αψίδες υπάρχουν πέτρινες υδροροές για αποχέτευση των ομβρίων. Η δυτική πλευρά της γέφυρας, αυτή από την οποία ρέει το νερό του ποταμού έχει μεταξύ των δύο αψίδων ιδιαίτερο σχήμα με τριγωνική απόληξη, για να κατευθύνει την ροή του νερού προς τις εκατέρωθεν αψίδες.
Η γέφυρα καλύπτει εμβαδό 165 τετραγωνικών μέτρων, με μήκος 33 μέτρα, μέσο πλάτος 4,5 μέτρα και με μέγιστο πλάτος 6,5 μέτρα στο σημείο της τριγωνικής απόληξής του. Το ύψος του από τον πυθμένα του ποταμού είναι περίπου 4,5 μέτρα. Οι δύο αψίδες έχουν άνοιγμα 5,0 και η τρίτη 3,0 μέτρα. Το ύψος τους είναι 6,5 μέτρα και 2,0 μέτρα. Το δάπεδο του χώρου διακίνησης είναι σήμερα χωμάτινο. Στα άκρα των δύο μεγάλων του πλευρών υπάρχει χαμηλό πέτρινο στηθαίο.
Οι δύο προσβάσεις από και προς τη γέφυρα έχουν εμβαδό 560 τεταγωνικά μέτρα, με μήκος 55 και 27 μέτρα αντίστοιχα και κυμαινόμενο πλάτος από 4,5 μέτρα μέχρι 7 μέτρα.Το άμεσο φυσικό περιβάλλον και η κοίτη του ποταμού καλύπτεται κυρίως από καλαμιές.
Πληθυσμός
Οι κάτοικοι του Αλεθρικού το 1881 αριθμούσαν 230, το 1911 ήταν 322 και το 1946 αυξήθηκαν στους 462. Το 1974 στο Αλέθρικό κατέφθασαν πολλοί πρόσφυγες κυρίως από τη Μεσαορία, όπου ο τότε κοινοτάρχης του Αλεθρικού κύριος Κωνστάντινος Χαραλάμπους άνοιξε πολλά σπίτια που ήταν άδεια και τους φιλοξένησαν. Έτσι με την πάροδο των χρόνων στο Αλεθρικό έχουν χτιστεί δύο προσφυγικοί οικισμοί.
Στο Αλεθρικό κατοικούσαν και λίγοι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι ζούσαν στο χωριό μέχρι και το 1963 όπου και μετακόμισαν στο γειτονικό χωριό, στο Κιβισίλι. Οι Τουρκοκύπριοι αριθμούσαν όλοι τους 21 και ποτέ δεν ξεπερνούσαν τον αριθμό αυτό. Αν γίνονταν 22 κάποιος έπρεπε να φύγει από το χωριό ή κάποιος να πεθάνει. Και αυτό εξαιτίας του Αγίου Γεωργίου, όπου με βάση την παράδοση δεν ήθελε να ξεπεράσουν τον αριθμό αυτόν. Οι Τουρκοκύπριοι ζούσαν στην περιοχή γύρω από την εκκλησία του Αγίου. Ακόμη και στις ταραχές του 1960 οι κάτοικοι του χωριού Τούρκοι και Έλληνες ζούσαν αγαπημένοι.
Τα τελευταία χρόνια το χωριό, λόγω της προνομιακής γεωγραφικής του θέσης, προσελκύει πολλά νέα ζευγάρια που εγκαταλείπουν τις πόλεις και επιλέγουν να κατοικήσουν στο χωριό, γνωρίζοντας έτσι μια τεράστια οικιστική ανάπτυξη. Ακόμη το χωριό γίνεται πόλος έλξης και για πολλούς Βρετανούς υπηκόους ή ακόμη και πολλοί απόδημοι Κύπριοι που ζούσαν για πολλά χρόνια στο εξωτερικό είτε στην Αγγλία, είτε στην Αυστραλία ή και σε άλλες χώρες, επιλέγουν να αγοράσουν ή ακόμη και να χτίσουν κατοικίες και να ζήσουν μόνιμα στο Αλεθρικό.
Σήμερα το Αλεθρικό έχει 1500 με 1600 κατοίκους.
Ασχολίες
Στο Αλεθρικό ευδοκιμούσαν και ευδοκιμούν πολλές ελιές, χαρουπιές, αμυγδαλιές και σε κάποιες περιοχές καλλιεργούσαν αμπέλια. Γι’ αυτό και πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν με τη συγκομιδή ελιών και χαρουπιών αλλά και με την καλλιέργεια σιτηρών.
Σήμερα πολύ λίγοι κάτοικοι ασχολούνται και με την κτηνοτροφία, κυρίως με αιγοπρόβατα αλλά και με αγελάδες. Οι περισσότεροι κάτοικοι του Αλεθρικού εργάζονται στην πόλη της Λάρνακας αλλά και σε άλλες επαρχίες. Αρκετοί ασχολούνται με οικοδομικές εργασίες αλλά και με άλλες οικονομικές επιχειρήσεις.
Κάποιοι κάτοικοι του Αλεθρικού τα τελευταία χρόνια έχουν φυτέψει ελαιώνες με σκοπό την παραγωγή λαδιού και την επεξεργασία της ελιάς. Ήδη στο χωριό λειτουργεί ελαιοτριβείο στο οποίο πολλοί κάτοικοι του χωριού και όχι μόνο παράγουν το δικό τους ελαιόλαδο.
